Prezentacja malarstwa i rysunku jednego z najbardziej cenionych artystów współczesnych. Antoni Fałat studiował na warszawskiej ASP, a po jej ukończeniu był współtwórcą grup malarskich O poprawę oraz Aut Pictura. Obrazy Antoniego Fałata znajdują się w najważniejszych kolekcjach muzealnych w Polsce, m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie i w Krakowie.

ANTONI FAŁAT. OBRAZY Z LAT 1975-2017

Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
Świętokrzyska 32, Warszawa
26/4-17/5/2024

wystawa przedłużona do 31 maja 2024

ANTONI FAŁAT- biografia

Profesor Antoni Fałat (ur. 1942) należy do najwybitniejszych artystów współczesnych. Od kilku dekad w sposób konsekwentny realizuje w swojej twórczości bardzo osobliwą i odrębną artystyczną wizję.

Artysta jest jednocześnie uważnym świadkiem i wrażliwym komentatorem przemian współczesnego świata.

Obrazy Antoniego Fałata znajdują się w najważniejszych zbiorach publicznych w Polsce. Pokazywane były na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych w Polsce i na świecie, m.in. w siedzibie ONZ w Genewie (2005) oraz w Parlamencie Europejskim w Brukseli (2015).

Profesor Antoni Fałat od swojego debiutu artystycznego konsekwentnie realizuje w malarstwie swoją wizję artystyczną, w której dowodzi pełnej empatii i uważności postawy wobec spraw aktualnych Polski i dziedzictwa historycznego. Jednocześnie Antoni Fałat jako twórca i wieloletni rektor Europejskie j Akademii Sztuk zrealizował ambitny zamysł stworzenia uczelni artystycznej, realizującej postulat klasycznego modelu kształcenia artystycznego w międzynarodowym kontekście.

Powołana przez profesora Antoniego Fałata w 1992 roku Europejska Akademia Sztuk z siedzibą w Warszawie była jedną z pierwszych w Polsce uczelni niepublicznych o międzynarodowym profilu działalności. W uczelni kształcili się studenci z Polski o raz z kilkunastu państw świata. Kadrę pedagogiczną na zaproszenie profesora Antoniego Fałata tworzyli natomiast artyści z różnych ośrodków akademickich Europy i świata. W ten sposób powstał a uczelnia wyższa wzbogacając a ofertę edukacyjną Mazowsza, ale także wzmacniająca artystyczne życie regionu, poprzez współtworzenie ważnego środowiska kulturotwórczego.

O znaczeniu Europejskiej Akademii Sztuk świadczą liczni czynni aktualnie twórcy działający na Mazowszu, w Polsce i na świecie, ale także kontakty artystyczne do dziś skutkujące międzynarodowymi projektami wystawienniczymi.

Antoni Fałat studiował na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP pod kierunkiem Aleksandra Kobzdeja. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1969 roku. Młody twórca natychmiast podjął aktywny udział w życiu artystycznym, wpisując się w nurt kontestacyjny wobec ówczesnej sytuacji w kraju. Stworzył grupę „Aut” („Aut Pictura aut Nihil”), której motto wskazywało na pierwszorzędną rolę nadaną malarstwu w osobistej hierarchii artysty. Grupa „O poprawę”, której Antoni Fałat był inicjatorem postulowała natomiast zmiany w obiegu sztuki, na rzecz stworzenia systemu obiegu sztuki bliżej powiązanego ze sprawami swoich czasów.

Artysta był także członkiem Rady Kultury przy Prezydencie RP. W 1997 roku został wyróżniony Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Jest także laureatem Złotego Medalu na III Festiwalu Sztuk Pięknych Zachęta oraz Złotego Medalu Bielskiej Jesieni. Artysta był także nominowany do Nagrody im. C. K. Norwida (2018, 2023) oraz został odznaczony Złotym Medalem Gloria Artis (2023).

Prace Antoniego Fałata znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (m.in. „Cyklista” (1975), „Dziękuję Ci za kafelek śmierci” (1989)), Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Narodowego w Krakowie (m.in. „Spokój” (1983) (pokazywany na wystawie z okazji 100-nej Rocznicy Odzyskania Niepodległości na Zamku Królewskim w Warszawie), „Wy żyjecie godnie, a my wygodnie” (1984)), Galerii Narodowej Zachęta (m.in. obrazy „Polska rodzina z końca wieku” (1986), „Europa” (1974), „Na balu” ( 1977), „Mały Mehoffer” (b.d.), Muzeum w Gandawie.

Opracowanie: dr Justyna Napiórkowska, Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej w Warszawie i w Brukseli
www.napiorkowska.pl

Malarstwo profesora Antoniego Fałata zakorzenione jest w rzeczywistości, choć ta rzeczywistość wydaje się być przetrawestowana przez sny. Elementy jego kompozycji, choć łatwe do nazwania, układają się w „obcą” całość. Oniryczny świat z obrazów jawi się jako uporządkowany według konkretnych reguł, odczuwalnych acz niedefiniowalnych zasad. W owym świecie nadrzędną rolę sprawuje czas, choć nie taki, jaki znamy. Może to jest czas, który obowiązuje w ludzkiej podświadomości- czas, w którym zaciera się granica między tym co było a tym co jest. A może malarstwo profesora sygnalizuje pewien sprzężony linearny przebieg historii, w którym teraźniejszość nie mogłaby mieć swojego obecnego kształtu gdyby nie przeszłość; wszak poprzez teraźniejszość doświadczamy przeszłości, to co „teraz” jest dowodem na to co „dawne”, a każda przeszła decyzja popychała nas w stronę punktu, w którym się aktualnie znajdujemy.

Ważnym kontekstem dla twórczości Antoniego Fałata jest fotografia. Artysta wielokrotnie bazował na monidłach, czyli podobiznach malowanych na podstawie zdjęć, popularnych w Polsce zwłaszcza w XIX i I poł. XX wieku jako tańsza alternatywa dla tradycyjnych portretów. Jako, że monidła powstawały na kanwie czarno-białych fotografii, koloryzowano wybrane elementy, przede wszystkim usta oraz oczy, a także detale stroju. Takie konterfekty często pozbawione były jakichkolwiek walorów artystycznych, już po wojnie uważane były za kiczowate – profesor Fałat nawiązuje do ich nieco „naiwnej” konwencji poprzez umyślne stosowanie niepoprawnych skrótów perspektywicznych, uproszczeń, zabawę proporcjami. Postaci niczym przeniesione wprost z portretów przodków widzimy na „Darach Bożych” oraz „Śmierci u fotografa”. Nawiązaniem „wprost” do zdjęcia jest „Całus (według Kertésza)”- inspiracją była fotografia André Kertésza z 1915 roku, ale tak naprawdę punktem wyjścia każdego obrazu Fałata jest JAKAŚ fotografia. Znaleziona w albumie rodzinnym, pochodząca z własnych lub anonimowych, cudzych zbiorów, zaaranżowana specjalnie na potrzeby przyszłego dzieła… Użycie kolorów i ograniczona paleta barw również pokazuje „fotograficzne” myślenie artysty, zwłaszcza w przypadku obrazów, w których dominuje biel, czerń i szarości. Ponadto płaskie, hiperboliczne, nasycone kolory wydają się być obrazem tego, co zakotwicza się w pamięci- pewnej syntezy dokonywanej przez ludzki umysł, wypadkowej wrażeń. Formalnie, kolor jest tutaj także bardzo precyzyjnie używanym narzędziem, które sprawia, że tło niejako modeli zawłaszcza, wchłania czy dominuje lub przeciwnie- sugestywnie „wycina” postaci z domyślnego świata rzeczywistego, obsadzając je w abstrakcyjnym kontekście.

Antoni Fałat nierzadko porusza w swej twórczości tematykę historyczną (np. „Płockie dzieci”) oraz społeczną, odwołując się do szeroko pojętej kultury („Mistrz i Małgorzata”) czy mitologii („Ani w lewo, ani w prawo [Głowa Meduzy]”) komentuje kondycję współczesnego obywatela Polski, Europy.  Realizuje w ten sposób w sposób hasło artystycznej Grupy AUT: „polska figuracja, polski styl, polska egzotyka”.

Katarzyna Lewandowska, Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej