Muzeum POLIN zaprasza na wyjątkowe wydarzenie z okazji 50. rocznicy śmierci Artura Nachta-Samborskiego (1898–1974), wybitnego polskiego malarza i nauczyciela akademickiego.

Jego życie i twórczość były silnie związane z dramatycznymi wydarzeniami XX wieku. Dorobek artystyczny pozostaje istotną częścią kanonu sztuki polskiej XX wieku.
Muzeum POLIN zaprasza do odkrywania bogatego dziedzictwa Artura Nachta-Samborskiego poprzez wystawy oraz konwersatoria poświęcone jego życiu i twórczości. Jego obrazy, cenione za głębię emocjonalną i techniczną maestrię, są istotnym elementem polskiego dziedzictwa artystycznego. Mimo że za życia unikał rozgłosu, dziś jego prace są prezentowane i analizowane przez krytyków sztuki oraz historyków.

W spotkaniu wezmą udział badacze i opiekunowie schedy artystycznej Artura Nachta Samborskiego.

Goście i gościnie:

Prof. Łukasz Kiepuszewski – profesor w Instytucie Historii Sztuki UAM w Poznaniu w Zakładzie Historii i Teorii Badań nad Sztuką. Historyk obrazu i malarz. Autor książek: „Niewczesne obrazy. Nietzsche i sztuki wizualne” (2013), „Obrazy Cézanne’a. Między spojrzeniem a komentarzem” (2005); redaktor tomów: „Tło i powierzchnia obrazu” (2022), „Obrazy mocne, obrazy słabe” (2018).

Aleksander Miklaszewski – współzałożyciel i prezes Fundacji Sztuki Współczesnej „Artek” im. Artura Nachta-Samborskiego.

Dr Anna Zelmańska-Lipnicka – ukończyła grafikę na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (1997) oraz Krytykę Artystyczną w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku (2016). Autorka pracy doktorskiej „Janusz Strzałecki, realistyczny kapista. Tło społeczno-polityczne” obronionej w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk (2023). W latach (1998–2018) związana z Biblioteką ASP w Gdańsku. Współredaktorka monografii poświęconej rzeźbiarzowi prof. Franciszkowi Duszeńce, autorka licznych artykułów poświęconym temu artyście, a także innym artystom przybyłych po II wojnie światowej na Wybrzeże Gdańskie, szczególnie związanych z Komitetem Paryskim (Grupa K. P.). Współautorka filmów o Włodzimierzu Łajmingu: „Czas kolorowych snów” i „Zbliżenia”. Autorka filmów artystycznych o tematyce społecznej: „Nie jestem Kurdem../”, „Mikroklimaty, „Hubert, „Pamięci Jolanty Brzeskiej”.

Prowadzenie:

Dr Przemysław Kaniecki – kustosz, kurator w Dziale Zbiorów Muzeum POLIN, pracownik naukowy i nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Warszawskim (Wydział „Artes Liberales”, od 2011), specjalizujący się w polskiej literaturze i kulturze współczesnej. Autor m.in. trzech monografii i kilkudziesięciu artykułów naukowych, a także współautor publikacji zbioru wywiadów „Przynoszę rzecz, przynoszę historię. Rozmowy z Darczyńcami” (wspólnie z Judytą Pawlak; 2016), stanowiącej katalog wybranych obiektów z kolekcji Muzeum POLIN, później kontynuowanej w postaci cyklu w piśmie „Midrasz”.

Artur Nacht-Samborski (26 maja 1898 – 9 października 1974) był polskim malarzem i nauczycielem akademickim. Jego życie i twórczość były silnie związane z dramatycznymi wydarzeniami XX wieku. Urodził się w Krakowie w rodzinie żydowskiej, jako syn Juliusza Nachta, właściciela sklepu, i Salomei z Weindlingów. Już w młodości wykazywał talent artystyczny, jednak jego edukacja była burzliwa — został wyrzucony z gimnazjum za niewłaściwe zachowanie.

W latach 1917–1920 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Wojciecha Weissa. Po przerwie spowodowanej wyjazdem do Berlina (1920-1923), gdzie zetknął się z ekspresjonizmem i dadaizmem, powrócił do Krakowa, gdzie trafił do pracowni Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, a później pod opiekę Józefa Pankiewicza. Następnie w 1924 roku przeniósł się wraz z grupą artystów towarzyszacych Pankiewiczowi- Janem Cybisem, Piotrem Potworowskim, Hanną Rudzką-Cybisową, Zygmuntem Waliszewskim do Francji. Przebywał w Paryżu, bywał w La Ciotat. Aż do czasu wybuchu II Wojny Światowej uczestniczył aktywnie w życiu artystycznym stolicy Francji.

W 1941 roku Nacht znalazł się w lwowskim getcie. W obliczu zagrożenia śmiercią postanowił uciec, przyjmując aryjskie papiery na nazwisko Stefan Ignacy Samborski. Pomocy udzielili mu przyjaciele: m.in. Marian i Józefa Wnukowie oraz Aleksander Radziewicz Winnicki wraz z żoną Wandą. Pomogli oni ukrywać się przed Niemcami Arturowi Nachtowi, Jonaszowi Sternowi i Ernie Rosenstein. Na marginesie, w 2019 roku, pośmiertnie, Ratujący zostali uhonorowani przez Yad Vashem Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Po wojnie, która spustoszyła dotychczas znany świat artysty- Nacht Samborski gorzko przyznawał, że „nad stratą przechodziło się do porządku dziennego”. A nowej rzeczywistości artysta podjął pracę jako wykładowca na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku (1946–1949), a następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1949–1950 i 1952–1968). W 1956 roku dodał oficialnie drugi człon swojego nazwiska- Samborski.

W latach 50. Artur Nacht-Samborski zyskał uznanie jako artysta i pedagog.  Mimo licznych sukcesów artystycznych i dowódów uznania, przez całe życie unikał publicznych wystaw swoich prac.

Artur Nacht-Samborski zmarł 9 października 1974 roku w Warszawie. Został pochowany na Powązkach.