JAN BERDYSZAK (1934 -2014)

Malarz, rzeźbiarz, grafik, scenograf, autor instalacji i teoretyk sztuki. Naukę rysunku rozpoczął u ojca – Józefa Berdyszaka. W latach 1952-58 studiował rzeźbę w Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie UAP ) w Poznaniu. Od 1965 roku pracował na tej uczelni jako wykładowca, a w latach 1984–1987 pełnił funkcję prorektora. W latach 1961-1981 zajmował się scenografią w poznańskim Teatrze Marcinek i Teatrze 5.

Twórczość Jana Berdyszaka cechuje analityczne podejście i bardzo konsekwentna postawa. Od początku twórczości eksperymentował z formą, przełamując malarskie schematy związane ze sposobami jej ukazywania. W płótnie lub desce tworzył różnego rodzaju otwory, niejako wprowadzając rzeczywistą przestrzeń.  Eksperymentując dokonywał symbiozy malarstwa i rzeźby.

Prace realizowane są w cyklach, na które składały się zarówno obrazy, rzeźby i instalacje. W obrębie tych cykli badaniu i rozwinięciu poddawane były konkretne wątki. Autora interesowały zagadnienia związane z przestrzenią; Berdyszak poszukiwał relacji między wnętrzem a zewnętrzem. Przestrzeń określał jako byt pierwszy. Ważnym tematem była pustka w obszarze dzieła;  interesowały go tez inne cechy fizyczne:  gęstość, ciemność, przezroczystość i potencjalność. Prowadził przy tym rozważania o charakterze filozoficznym  nad formą i sensem w sztuce.

W cyklu  Koła podwójne z lat 1962-64 Berdyszak podjął próbę przełamania tradycyjnej formy obrazu. Motyw ten rozwinął w cyklu Kompozycje kół, w których tworzył otwartą formę, która określał jako format integralny. W 1965 r. powstał Obraz strukturalny z otworem III, który wyznaczył etap poszukiwań wiążących się z wprowadzeniem do obrazu przestrzeni rzeczywistej.

Tworzył także rzeźby i projekty scenograficzne oraz serie graficzne w postaci heligrafii.

W ramach Pokazów plastyki animowanej  w latach 1966 – 1970 podejmował działania ze światłem, słowem i ruchem.

W latach 70-tych podjął zaganienia związane z sacrum; interesowała go czasoprzestrzeń i nieskończoność. Stworzył wówczas cykle Przezroczyste (1970 – 1979), Ramy Wschodu (1972), Milczenie, (1972 – 1975), Miejsca rezerwowane (1973 – 1976), Nieskończoność (1975 -1977), Belki krzyża (1977 – 1988). Z lat 80. pochodzą projekty: Fragmenty jako całości radykalne (1982 – 1984), Inne do baz (1982 – 1984), Stany moralności (1985 – 1987), U kamienia (1986 – 1988), Ani konieczność, ani możliwość (1987 – 1995), Belki (1988 – 2001).

W kolejnych latach tworzył jeszcze cykle Passe-par-tout, Après passe-par-tout, Reinstalacje fotograficzne i  Powłoki.

Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
Warszawa- Bruksela

Bez tytułu, 1978-1980
akryl na płótnie na desce, wg opisu werniks końcowy olejny

Sygnowany: Jan Berdyszak, 1978-1980

Praca posiada potwierdzenie autentyczności syna Artysty.

Artysta został wyróżniony licznymi nagrodami m.in. Nagrodą im. Jana Cybisa (1978), Krzyżem Kawalerskim (1988) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2001), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008) oraz Doktoratem Honoris Causa Akademii Sztuk Pięknych w Bratysławie (1999).

Prace prof. Jana Berdyszaka znajdują się m.in. w zbiorach Galerii Narodowej Zachęta

W przypadku zainteresowania pracami Jana Berdyszaka, prosimy o kontakt emailowy.