Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej ma zaszczyt od wielu lat prezentować twórczość Józefa Wilkonia. Z przyjemnością prezentujemy dorobek twórczy tego wybitnego artysty.

Józef Wilkoń jest jednym z najbardziej cenionych ilustratorów, malarzy, rzeźbiarzy i autorów scenografii.
Urodził się 12 lutego 1930 roku w Bogucicach koło Wieliczki. W latach 1947-49 uczęszczał do Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie. Następnie podjął studia malarskie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych i z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując dwa dyplomy.
W 1956 roku Wilkoń wyjechał z Krakowa do Warszawy. W 1960 roku w warszawskiej Galerii ZPAP odbyła się pierwsza indywidualna wystawa artysty. Pokazano na niej m.in. ilustracje nagrodzone złotym medalem IBA w Lipsku.

Zdobyte uznanie zawdzięczał stworzeniu niezwykle oryginalnego stylu. Ilustracje cechowała charakterystyczna kreska i indywidualnie obrane środki wyrazu.

Od lat artysta ceniony jest za umiejętność niezwykle syntetycznego przedstawienia świata natury. Jednocześnie Józef Wilkoń za sprawą swojej twórczości przyczynił się do uniezależnienia obrazów od tekstu, zdobywając dla ilustracji daleko idącą autonomię. To dzięki temu jego ilustracje do Pana Tadeusza stały się ikonicznym przykładem ilustracji wzbogacającej warstwę literacką.
Stworzony przez Józefa Wilkonia malarski język okazał się bardzo uniwersalny, dzięki czemu twórczość mazowieckiego artysty wielokrotnie prezentowana była na targach książki i wystawach na całym świecie.

Na dorobek artysty w dziedzinie ilustracji składa się ponad dwieście książek, zarówno dla dzieci jak i dla dorosłych. Wydawnictwa te przetłumaczono na ponad 20 języków. Współpracował m.in. z Naszą Księgarnią, Czytelnikiem, Wydawnictwem Literackim, Krajową Agencją Wydawniczą, wydawnictwem Flammarion (Paryż), Middelhauve Verlag (Kolonia), Loewes Verlag (Bayeruth), Kinderbuchverlag (Berlin), Parabel Verlag (Monachium), Atlantis Verlag (Zurych) i Greek Peace Publishers (Tokio).

Istotna jest także postawa moralna artysty, który w latach 80. w formie protestu wobec stanu wojennego przestał wydawać książki w polskich wydawnictwach. Intensywnie współpracował jednak z wydawnictwami zagranicznymi, dla których opracował ponad 70 pozycji.

Józef Wilkoń jest laureatem licznych nagród i wyróżnień:
1959 – Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Edytorskiej IBA, Lipsk (Niemcy)
1966 – Deutscher Jugendbuchpreis für Graphische Gestaltung, Düsseldorf (Niemcy)
1967 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki oraz Nagroda Krajowa za dokonania w dziedzinie ilustracji książkowej
1969 – Złoty Medal na Biennale Ilustracji w Bratysławie BIB (Słowacja)
1970, 1973 – Srebrne Koziołki na Biennale Sztuki dla Dziecka (Poznań)
1973 – Nagroda na Biennale Ilustracji w Bratysławie BIB i Medal Komisji Edukacji Narodowej za twórczość artystyczną dla dzieci
1974 – Nagroda Premiera za twórczość dla dzieci i Premio Grafico na Międzynarodowej Wystawie Książki w Moskwie (ZSRR)
1975 – Premio Europeo, Padwa (Włochy)
1977 – Złote Koziołki na Biennale Sztuki dla Dziecka (Poznań)
1980 – Dyplom Loisirs Jeunes za najlepiej zilustrowaną książkę zagraniczną, Paryż (Francja) oraz Premio Grafico na Międzynarodowych Targach Książki Dziecięcej, Bolonia (Włochy)
1984 – The Owl Prize, Tokio (Japonia)
1959, 1961, 1964, 1970, 1973, 1974 – Nagrody w konkursie PTWK (Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek) Najpiękniejsze Książki Roku
1987 – Nagroda specjalna PTWK za całokształt twórczości
1991 – Grand Prix (Totem Album), Montreuil (Francja) oraz Premio Grafico na Międzynarodowych Targach Książki Dziecięcej, Bolonia (Włochy)
1998 – Nagroda Andersen Premio, Genewa (Szwajcaria)
2000 – Nagroda Graine de Lecteurs 2000, Arles (Francja)
2002 – Nagroda Polskiej Sekcji IBBY za całokształt twórczości
2006 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”, przyznawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
2007 – Nagroda TVP Kultura za wystawę „Arka Wilkonia” w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie
2008 – Nagroda Honorowa – Książka Roku 2007 Polskiej Sekcji IBBY
2009 – Nominacja do Nagrody Pamięci Astrid Lindgren przez Internationale Jugendbibliothek
2010 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
2010 – Nagroda PTWK za ilustracje do książki Rudyarda Kiplinga „Księga dżungli”
2010 – Złote Berło – Nagroda Fundacji Kultury Polskiej
2012 – Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek za „Psie życie” Józefa Wilkonia jako Najpiękniejsza Książkę roku 2011
2013 – Brązowy medal za książkę „Psie życie” w 50. jubileuszowym konkursie Best Designed Books from all over the World International Competition 2013
2014 – Nagroda Pary Prezydenckiej dla Józefa Wilkonia za wybitne osiągnięcia w twórczość dla dzieci i młodzieży
2015 – Wyróżnienie Honorowe w konkursie „Książka Roku 2015” Polskiej Sekcji IBBY w kategorii książka obrazkowa za autorską książkę Zbuntowany elektron
2018 – Nagroda Specjalna Kryształowe Zwierciadła.

Józef Wilkoń zrealizował kilkaset wystaw indywidualnych w Polsce i na świecie. We wszystkich swoich działaniach artysta dowodzi konsekwencji, wierności swojej wizji i wartościom. Jego aktywność i konsekwentnie realizowana postawa twórcza pozwala określić go mistrzem i mentorem dla młodego pokolenia twórców. Co ciekawe, z duża uwagą obserwuje twórczość artystów młodego pokolenia.

Jednym z najnowszych projektów Józefa Wilkonia są grafiki komputerowe stanowiące ilustracje do Trenów Jana Kochanowskiego, planowane do wydania w 2021 roku.

Opracowanie i fotografia artysty w pracowni: Justyna Napiórkowska

 

PRACE ARTYSTY